Polskie tradycje świąteczne + prezent Świąteczny
Polacy lubią świętować przez cały rok, ale chyba każdy przyzna, że to bożonarodzeniowy czas jest tym najbardziej magicznym, najbardziej rodzinnym. Tradycje bożonarodzeniowe wywodzą się z różnych krajów, jednak mało która nacja kultywuje je równie silnie, co my. Choć samo święto jest związane z chrześcijaństwem i wiarą w narodziny Jezusa, gdy w kalendarzu zbliża się 24 grudnia, na wspólne przeżywanie wolnego czasu szykują się niemal wszyscy. Poznaj najważniejsze tradycje świąteczne przekazywane w Polsce z pokolenia na pokolenie.
Polskie tradycje świąteczne
1. Wigilijne potrawy
Żadne inne święto nie jest tak kojarzone z konkretnymi potrawami. Zgodnie z kultywowaną w Polsce tradycją, podczas wigilijnej wieczerzy nie podaje się potraw mięsnych. Najpopularniejszą rybą 24 grudnia jest karp, najczęściej smażony lub pieczony. Wiele osób kreatywnie podchodzi do kwestii śledzia – podawanego w śmietanie czy „pod pierzynką”. Wśród tradycyjnych zup wymienia się grzybową, barszcz czerwony i rybną. Podawane są z uszkami, łazankami lub pierogami z kapustą i grzybami. Dodajmy do tego prawdziwie polski specjał – bigos czy groch z kapustą. Na wigilijnym stole stawia się również sałatki oraz potrawy na słodko: piernik, przyozdobione lukrem i posypką pierniczki, makowca czy kutię. Charakterystyczne dania często popija się domowym kompotem z suszu, zwykle nieserwowanym w ciągu roku.
Tradycja głosi, że wigilijnych dań powinno być 12, a ich skosztowanie jest warunkiem odpakowywania prezentów. W trosce o portfel i układ pokarmowy warto jednak rozsądnie podchodzić do świątecznego menu i nie przesadzić z ilością przygotowywanego i spożywanego jedzenia.
2. Strojenie choinki
Choć zwyczaj ozdabiania choinki nie jest rdzennie polski, niemal w każdym domu dba się o jej obecność. Niektórzy – ze względów praktycznych, finansowych lub metrażowych – decydują się na wariant sztuczny lub mniejszy stroik.
Tradycja głosi, by choinkę ozdabiać dopiero w wigilię, jednak ze względu na liczne obowiązki tego dnia, coraz częściej robimy nieco wcześniej. Atmosfera świąteczna jest zresztą podgrzewana przez sklepy już od listopada, dlatego coraz częstszym zjawiskiem jest kupowanie choinki… wraz z początkiem grudnia. Pytanie, czy żywe drzewko wytrzyma do świąt?
Ozdabianie choinki to prawdziwa frajda dla dzieci i całych rodzin. Przy tej okazji można sobie pozwolić na popuszczenie wodzy wyobraźni. Sznury kolorowych światełek, bombki, słodycze, malutkie szopki i wiele innych ozdób mogą przystroić choinkę i wlać w serce mnóstwo pozytywnych emocji.
3. Wręczanie prezentów
Choć z religijnego punktu widzenia w obchodzeniu świąt wcale nie chodzi o wręczanie sobie prezentów i prześciganie się w wydatkach, faktem jest, że panuje wśród nas silny zwyczaj dawania bliskim upominków. Na przyjście „Gwiazdora” oczekują przede wszystkim dzieci. Wigilia to dobra okazja, by wytłumaczyć najmłodszym istotę dzielenia się prezentami z ludźmi, na których nam zależy, a jednocześnie szansa na wpojenie określonych wartości. W tradycji wręczania sobie prezentów chodzi przecież o symbolikę i sprawianie radości nawet drobiazgami, a nie narażanie się na długi przez zbyt materialne podejście.
4. Oczekiwanie na pierwszą gwiazdkę
Ze względu na charakter i godziny pracy (wigilia dla wielu nie jest dniem wolnym), czasami trudno o organizację wigilii w porze kolacyjnej, jednak faktem jest, że tradycyjnie czeka się na ukazanie pierwszej gwiazdki na niebie. Pół żartem, pół serio, w czasach smogu wiszącego nad miastami oczekiwanie może się nieco przedłużyć… Tak czy inaczej zwyczaj wypatrywania gwiazdy nawiązuje do biblijnej historii mędrców ze Wschodu, którzy poszukiwali miejsca narodzin Jezusa, a do stajenki betlejemskiej doprowadziła ich właśnie gwiazda.
5. Dzielenie się opłatkiem
Zwyczajem wprost wyjętym z kart Ewangelii jest też dzielenie się opłatkiem. To szczególny symbol towarzyszący Bożemu Narodzeniu od pokoleń – również w innych krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Zanim siada się do wigilijnego stołu, bliscy przełamują się opłatkiem, składając sobie życzenia. Dla niektórych to okazja, by powiedzieć coś wreszcie od serca, szczerzej niż w inne dni. Stąd uśmiech, ale i łzy wzruszenia, które kojarzą się z tym wyjątkowym świętem. Skąd wziąć opłatek? Dziś można go kupić w wielu sklepach, a poza tym jest rozprowadzany przez parafie już w okresie adwentu.
6. Śpiewanie kolęd
Tradycja kolędowania również silnie kojarzy się z bożonarodzeniowymi świętami w Polce. Kultywuje się ją także wśród osób niekoniecznie zaangażowanych religijnie, choć treści najpopularniejszych pieśni, jak „Lulajże Jezuniu”, „Cicha noc”, „Przybieżeli do Betlejem” czy „Bóg się rodzi” sprowadzają się do jednego tematu – właśnie Bożego Narodzenia. Aby wprowadzić świąteczny nastój w trakcie przygotowań do wigilii i samej wieczerzy wiele osób odtwarza kolędy z płyt, a ci, którzy potrafią grać na instrumentach, wykonują mini-koncerty w gronie najbliższych. Warto wiedzieć, że autorami słów do najpopularniejszych kolęd w Polsce są tak wybitni twórcy z minionych wieków, jak Piotr Skarga, Franciszek Karpiński, Andrzej Morsztyn czy Mikołaj Sęp-Szarzyński.
7. Talerz dla nieznajomego
Kolejną tradycją, którą zachowuje się w Polskich domach, jest stawianie na stół dodatkowego nakrycia (talerza, sztućców) dla nieznajomego wędrowca, który tego dnia może zapukać do drzwi. Oczywiście prawdopodobieństwo takiego zdarzenia nie jest wysokie, niemniej co roku można usłyszeć podobne historie, które często wiążą się ze wzruszającym zakończeniem.
W geście dodatkowego nakrycia to stołu chodzi bardziej o symbolikę – otwartości domu na innych. Przygotowując wigilię warto pokusić się o refleksję, że tak rodzinne święta dla wielu osób są wręcz niedostępne. Mowa o ludziach samotnych, ubogich, wykluczonych społecznie. Na szczęście z roku na rok rośnie liczba inicjatyw w rodzaju organizacji opłatków i wigilii dla potrzebujących czy samotnych osób. Warto także poświęcić chociażby ułamek kwoty wydawanej na święta (na jedzenie, prezenty, ozdoby itd.) i przeznaczyć go na cele charytatywne.
8. Pasterka
Zgodnie z chrześcijańską tradycją, o narodzinach Chrystusa jako pierwsi dowiedzieli się zwykli pasterze, pracujący i mieszkający wokół Betlejem. To oni mieli przybyć i oddać hołd dzieciątku Jezus. Na pamiątkę tego wydarzenia obchodzi się tak zwaną „Pasterkę”, czyli uroczystą mszę, która jest odprawiana w kościołach o północy – po wieczerzy wigilijnej, a przed formalnie pierwszym dniem świąt, który przypada na 25 grudnia. Na świecie ta nocna liturgia była odprawiana już pierwszych wiekach naszej ery, a zwyczaj ten przybył do Polski wraz z chrześcijaństwem. Tradycja rodzinnej wizyty w kościele jest niejako przedłużeniem dłuższego niż zwykle czasu spędzonego przy stole. Zgodnie z obyczajem, w miarę możliwości, kolejne dni świąt są przeznaczane głównie na odpoczynek i dalsze spotkania nad suto zastawionym stołem, wraz z kolędowaniem.
9. Tradycje regionalne
Począwszy od „wigilijnego menu”, skończywszy na konkretnych rytuałach – Boże Narodzenie może być świętowane odmiennie w różnych stronach kraju. Przykładów regionalnych tradycji świątecznych jest wiele. Na Podlasiu od zawsze kładło się resztki wieczerzy przy piecu i nakrywało popiołem, dla zmarłych. Z kolei na Mazurach i Warmii do dziś można spotkać się z obrządkiem wyciągania słomek spod obrusa. Swoje zwyczaje mają także Ślązacy, Górale czy Kaszubi. Przy okazji rodzinnych spotkań warto pamiętać o swoich korzeniach i poszerzać świadomość na temat rodzinnego pochodzenia oraz historii tego najpopularniejszego święta w naszym kraju.
10. Nowe zwyczaje
Można żartobliwie powiedzieć, że tradycją na polskich stołach jest również butelka Coca-Coli, którą od lat widzimy w specjalnych spotach reklamowych. To w gruncie rzeczy dość celne spostrzeżenie, ponieważ wszystkie tradycje ewoluują. Spędzamy święta w różnym gronie, zakładamy nowe rodziny, zestawiając obok siebie rozmaite zwyczaje czy przepisy kulinarne. Jedni starają się ortodoksyjnie trzymać staropolskich zwyczajów, drudzy inspirują się kulturą popularną i zachodnimi trendami, np. jeśli chodzi o potrawy, prezenty czy przebieg rodzinnego spotkania. Ważne, by w czasie świąt powstrzymać nerwy, a skupić na wspólnym, ciepłym świętowaniu. To tradycje są dla człowieka, nie człowiek dla tradycji. Kultywujmy to wszystko, co pozwala nam szczęśliwie, bez popadania w przesadę i zgodnie przeżywać jedyne w swoim rodzaju Boże Narodzenie.
No koniec zapowiadany prezent 🙂
Darmowy poradnik z testem !
Życzymy dobrych świąt i nauki w dobrym nastroju 🙂
fraza kluczowa artykułu: Polskie tradycje bożonarodzeniowe, Polskie tradycje świąteczne, tradycje bożonarodzeniowe w polsce, tradycje świąteczne, zwyczaje i obrzędy bożonarodzeniowe, Polskie tradycje świąteczne, Polskie tradycje bożonarodzeniowe, Polskie tradycje świąteczne, tradycje bożonarodzeniowe w polsce, tradycje świąteczne, zwyczaje i obrzędy bożonarodzeniowe, Polskie tradycje świąteczne